Phân tích toàn diện BTCFi: Từ Lending đến Staking, xây dựng ngân hàng Bitcoin di động của riêng bạn

Tóm tắt

Khi Bitcoin (BTC) ngày càng củng cố vị thế của mình trên thị trường tài chính, lĩnh vực BTCFi (Tài chính Bitcoin) đang nhanh chóng trở thành tiên phong của sự đổi mới trong tiền điện tử. BTCFi bao gồm một loạt các dịch vụ tài chính dựa trên Bitcoin, bao gồm vay mượn, staking, giao dịch và sản phẩm phái sinh. Báo cáo nghiên cứu này phân tích sâu sắc nhiều lĩnh vực chính của BTCFi, khám phá stablecoin, dịch vụ cho vay (Lending), dịch vụ staking (Staking), dịch vụ tái staking (Restaking), cũng như sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung (CeDeFi).

Báo cáo đầu tiên giới thiệu quy mô và tiềm năng tăng trưởng của thị trường BTCFi, nhấn mạnh cách mà sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức mang lại sự ổn định và độ trưởng thành cho thị trường. Tiếp theo, báo cáo đã khám phá chi tiết về cơ chế của stablecoin, bao gồm các loại stablecoin tập trung và phi tập trung khác nhau, cũng như vai trò của chúng trong hệ sinh thái BTCFi. Trong lĩnh vực cho vay, phân tích cách người dùng có thể đạt được tính thanh khoản thông qua việc cho vay Bitcoin, đồng thời đánh giá các nền tảng và sản phẩm cho vay chính.

Trong dịch vụ staking, báo cáo đã tập trung vào các dự án quan trọng như Babylon, những dự án này cung cấp dịch vụ staking cho các chuỗi PoS khác bằng cách tận dụng tính bảo mật của Bitcoin, đồng thời tạo ra cơ hội kiếm lợi cho người nắm giữ Bitcoin. Dịch vụ restaking mở khóa thêm tính thanh khoản cho tài sản đã staking, cung cấp cho người dùng nguồn thu nhập bổ sung.

Ngoài ra, báo cáo nghiên cứu còn thảo luận về mô hình CeDeFi, tức là kết hợp tính an toàn của tài chính tập trung và tính linh hoạt của tài chính phi tập trung, nhằm cung cấp cho người dùng trải nghiệm dịch vụ tài chính thuận tiện hơn.

Cuối cùng, báo cáo đã tiết lộ những lợi thế độc đáo và rủi ro tiềm tàng của BTCFi so với các lĩnh vực tài chính tiền điện tử khác thông qua việc so sánh độ an toàn, tỷ suất sinh lợi và sự phong phú của hệ sinh thái của các loại tài sản khác nhau. Khi lĩnh vực BTCFi tiếp tục phát triển, dự kiến sẽ có nhiều đổi mới và dòng vốn chảy vào hơn nữa, củng cố vị thế lãnh đạo của Bitcoin trong lĩnh vực tài chính.

Từ khóa: BTCFi, stablecoin, cho vay, staking, tái staking, CeDeFi, Bitcoin tài chính

Tổng quan về đường đua BTCfi

BTCFi (Bitcoin Financial) giống như một ngân hàng Bitcoin di động, là một chuỗi các hoạt động tài chính xoay quanh Bitcoin, bao gồm cho vay Bitcoin, staking, giao dịch, hợp đồng tương lai và sản phẩm phái sinh khác. Theo dữ liệu từ CryptoCompare và CoinGecko, quy mô thị trường BTCFi vào năm 2023 đã đạt khoảng 10 tỷ USD. Dựa trên dữ liệu dự đoán từ Defilama, vào năm 2030 thị trường BTCFi sẽ đạt quy mô 1,2 nghìn tỷ USD, dữ liệu này bao gồm tổng giá trị tài sản khóa (TVL) của Bitcoin trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi), cũng như quy mô thị trường của các sản phẩm và dịch vụ tài chính liên quan đến Bitcoin. Trong suốt thập kỷ qua, thị trường BTCFi đã dần cho thấy tiềm năng tăng trưởng đáng kể, thu hút ngày càng nhiều tổ chức tham gia, chẳng hạn như Grayscale, BlackRock và JPMorgan bắt đầu tham gia vào thị trường Bitcoin và BTCFi. Sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức không chỉ mang lại dòng vốn lớn, tăng cường thanh khoản và tính ổn định của thị trường, mà còn nâng cao độ trưởng thành và tính quy định của thị trường, mang lại cho thị trường BTCFi sự công nhận và độ tin cậy cao hơn.

Bài viết này sẽ đi sâu vào nhiều lĩnh vực nóng hiện nay trong thị trường tài chính tiền điện tử, bao gồm cho vay Bitcoin (BTC Lending), stablecoin (Stablecoin), dịch vụ staking (Staking Service), dịch vụ restaking (Restaking Service), cũng như sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung gọi là CeDeFi (CeDeFi). Thông qua việc giới thiệu và phân tích chi tiết về những lĩnh vực này, chúng ta sẽ hiểu được cơ chế hoạt động, sự phát triển của thị trường, các nền tảng và sản phẩm chính, các biện pháp quản lý rủi ro, cũng như xu hướng phát triển trong tương lai.

Phân đoạn BTCFi

1. Stablecoin thị trường ổn định

Giới thiệu

Stablecoin là một loại tiền điện tử nhằm mục đích duy trì giá trị ổn định. Chúng thường được liên kết với tiền tệ fiat hoặc các tài sản có giá trị khác để giảm thiểu sự biến động giá. Stablecoin đạt được sự ổn định giá thông qua việc hỗ trợ bởi tài sản dự trữ hoặc điều chỉnh cung thông qua thuật toán, được sử dụng rộng rãi trong giao dịch, thanh toán và chuyển tiền xuyên biên giới, cho phép người dùng tận hưởng lợi ích của công nghệ blockchain trong khi tránh được sự biến động mạnh của tiền điện tử truyền thống.

Trong kinh tế học có một tam giác không thể: một quốc gia chủ quyền không thể đồng thời thực hiện chế độ tỷ giá hối đoái cố định, tự do lưu chuyển vốn và chính sách tiền tệ độc lập. Tương tự, trong bối cảnh stablecoin Crypto, cũng có một tam giác không thể như vậy: không thể đồng thời đạt được tính ổn định về giá cả, phi tập trung và hiệu quả vốn.

Phân loại stablecoin theo mức độ tập trung và loại tài sản thế chấp là hai chiều tương đối trực quan. Trong số các stablecoin chính hiện nay, phân loại theo mức độ tập trung có thể chia thành stablecoin tập trung (đại diện là USDT, USDC, FDUSD) và stablecoin phi tập trung (đại diện là DAI, FRAX, USDe). Phân loại theo loại tài sản thế chấp có thể chia thành tài sản thế chấp bằng tiền pháp định/hàng hóa, tài sản thế chấp bằng tiền điện tử và tài sản thế chấp không đủ.

Theo dữ liệu của DefiLlama vào ngày 14 tháng 7, tổng giá trị vốn hóa thị trường của stablecoin hiện là 162,372 triệu USD. Xét về giá trị vốn hóa, USDT và USDC dẫn đầu, trong đó USDT đứng đầu với tỷ lệ chiếm 69,23% tổng giá trị vốn hóa của stablecoin. DAI, USDe và FDUSD theo sau, lần lượt đứng ở vị trí 3-5 về giá trị vốn hóa. Trong khi đó, tất cả các stablecoin còn lại hiện đều chiếm tỷ lệ dưới 0,5% trong tổng giá trị vốn hóa.

Stablecoin tập trung chủ yếu được đảm bảo bằng tiền pháp định/tài sản vật chất, về bản chất là RWA của tiền pháp định/các tài sản vật chất khác, chẳng hạn như USDT, USDC được neo 1:1 với đô la Mỹ, PAXG, XAUT neo theo giá vàng. Stablecoin phi tập trung thì thường được đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử hoặc không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đủ), DAI và USDe đều là tài sản tiền điện tử đảm bảo, trong đó có thể chia thành đảm bảo bằng số lượng tương đương hoặc đảm bảo vượt mức. Không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đủ) thường được gọi là stablecoin thuật toán, với FRAX và UST trước đây là đại diện. So với stablecoin tập trung, stablecoin phi tập trung có giá trị thị trường không cao, thiết kế hơi phức tạp, đồng thời cũng đã cho ra đời không ít dự án nổi bật. Trong hệ sinh thái BTC, các dự án stablecoin đáng chú ý đều là stablecoin phi tập trung, vì vậy dưới đây sẽ giới thiệu về cơ chế của stablecoin phi tập trung.

Cơ chế stablecoin phi tập trung

Tiếp theo, tôi sẽ giới thiệu cơ chế CDP (cầm cố thừa) với DAI làm đại diện và cơ chế hợp đồng phòng ngừa rủi ro với Ethena làm đại diện. Ngoài ra, còn có cơ chế stablecoin thuật toán, nhưng ở đây tôi sẽ không giới thiệu chi tiết.

CDP ( Vị thế nợ được thế chấp ) đại diện cho vị thế nợ được thế chấp, là một cơ chế trong hệ thống tài chính phi tập trung để tạo ra stablecoin thông qua việc thế chấp tài sản tiền điện tử, đã được MakerDAO sáng tạo và hiện đã được áp dụng trong nhiều dự án khác nhau như DeFi, NFTFi.

DAI là một loại stablecoin phi tập trung, được MakerDAO tạo ra, nhằm duy trì tỷ lệ 1:1 với đô la Mỹ. Hoạt động của DAI dựa vào hợp đồng thông minh và tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) để duy trì sự ổn định của nó. Cơ chế cốt lõi của nó bao gồm việc thế chấp quá mức, vị thế nợ thế chấp (CDP), cơ chế thanh lý và vai trò của token quản trị MKR.

CDP là một cơ chế quan trọng trong hệ thống MakerDAO, được sử dụng để quản lý và kiểm soát quy trình tạo ra DAI. Trong MakerDAO, CDP hiện được gọi là Vaults, nhưng chức năng và cơ chế cốt lõi của nó vẫn không thay đổi. Dưới đây là quy trình hoạt động chi tiết của CDP/Vault:

i. Tạo DAI: Người dùng gửi tài sản tiền điện tử của mình (chẳng hạn như ETH) vào hợp đồng thông minh của MakerDAO, tạo ra một CDP/Vault mới, sau đó tạo ra DAI dựa trên tài sản thế chấp. DAI được tạo ra là phần nợ mà người dùng vay, trong khi tài sản thế chấp được sử dụng làm bảo đảm cho khoản nợ.

ii. Thế chấp thừa: Để ngăn chặn việc thanh lý, người dùng phải duy trì tỷ lệ thế chấp của CDP/Vault cao hơn tỷ lệ thế chấp tối thiểu do hệ thống quy định (ví dụ 150%). Điều này có nghĩa là nếu người dùng vay 100 DAI, họ cần phải khóa ít nhất tài sản thế chấp có giá trị 150 DAI.

iii. Hoàn trả/Thanh lý: Người dùng cần hoàn trả DAI được tạo ra và một khoản phí ổn định nhất định (tính bằng MKR) để chuộc lại tài sản thế chấp của mình. Nếu người dùng không duy trì tỷ lệ thế chấp đủ, tài sản thế chấp của họ sẽ bị thanh lý.

Delta đại diện cho tỷ lệ phần trăm thay đổi của giá các sản phẩm phái sinh so với giá của tài sản cơ sở. Ví dụ, nếu Delta của một tùy chọn là 0.5, khi giá tài sản cơ sở tăng 1 đô la, giá tùy chọn dự kiến sẽ tăng 0.5 đô la. Vị trí Delta trung lập là một chiến lược đầu tư thông qua việc nắm giữ một số lượng nhất định tài sản cơ sở và sản phẩm phái sinh, để bù đắp rủi ro biến động giá. Mục tiêu là làm cho giá trị Delta tổng thể của danh mục đầu tư bằng không, từ đó giữ cho giá trị vị thế không thay đổi khi giá tài sản cơ sở biến động. Ví dụ, đối với một lượng ETH giao ngay nhất định, mua hợp đồng vĩnh cửu bán khống ETH tương đương.

Ethena thông qua việc phát hành stablecoin USDe đại diện cho giá trị của vị trí Delta trung tính, đã token hóa giao dịch arbitrage "Delta trung tính" cho ETH. Do đó, stablecoin USDe của họ có hai nguồn lợi nhuận như sau:

Lợi nhuận từ staking

Chênh lệch cơ sở và tỷ lệ phí vốn

Ethena đã đạt được thế chấp tương đương và lợi nhuận bổ sung thông qua việc phòng ngừa.

Dự án một, Bitsmiley Protocol

Tổng quan dự án

• Dự án stablecoin gốc đầu tiên trong hệ sinh thái BTC.

• Ngày 14 tháng 12 năm 2023, OKX Ventures đã công bố đầu tư chiến lược vào giao thức stablecoin bitSmiley trên hệ sinh thái BTC, cho phép người dùng thế chấp BTC gốc quá mức để mint stablecoin bitUSD trên mạng BTC. Đồng thời, bitSmiley cũng bao gồm các giao thức cho vay và phái sinh, nhằm cung cấp một hệ sinh thái tài chính hoàn toàn mới cho Bitcoin. Trước đó, bitSmiley đã được chọn là một trong những dự án chất lượng trong BTC hackathon do ABCDE và OKX Ventures đồng tổ chức vào tháng 11 năm 2023.

• Ngày 28 tháng 1 năm 2024, công bố hoàn thành vòng huy động vốn token đầu tiên, OKX Ventures và ABCDE dẫn dắt, CMS Holdings, Satoshi Lab, Foresight Ventures, LK Venture, Silvermine Capital cùng các cá nhân từ Delphi Digital và Particle Network tham gia đầu tư. Ngày 2 tháng 2, công ty niêm yết tại Hồng Kông, LK Venture thuộc Blueport Interactive, đã công bố trên nền tảng X rằng đã tham gia vòng huy động vốn đầu tiên của bitSmiley thông qua quỹ quản lý đầu tư hệ sinh thái mạng Bitcoin BTC NEXT. Ngày 4 tháng 3, KuCoin Ventures đã phát hành tweet thông báo đầu tư chiến lược vào dự án DeFi Bitcoin bitSmiley.

Cơ chế hoạt động

bitSmiley là dự án stablecoin gốc Bitcoin dựa trên khung Fintegra. Nó bao gồm stablecoin được thế chấp thừa do phi tập trung là bitUSD và giao thức cho vay không tin cậy gốc (bitLending). bitUSD dựa trên bitRC-20, là phiên bản sửa đổi của BRC-20, đồng thời tương thích với BRC-20, bitUSD đã thêm các thao tác Mint và Burn để đáp ứng nhu cầu đúc và tiêu hủy stablecoin.

bitSmiley đã ra mắt giao thức DeFi mới có tên là bitRC-20 vào tháng 1. Tài sản đầu tiên của giao thức, OG PASS NFT, còn được gọi là bitDisc. bitDisc được chia thành hai cấp độ: thẻ vàng và thẻ đen, trong đó thẻ vàng được phân phối cho những người OG Bitcoin và các lãnh đạo trong ngành, với tổng số người nắm giữ dưới 40. Bắt đầu từ ngày 4 tháng 2, thẻ đen sẽ được mở cho công chúng thông qua hoạt động whitelisting và hoạt động đúc công khai dưới dạng minh văn BRC-20, đã từng gây ra tình trạng tắc nghẽn trên chuỗi. Sau đó, đội ngũ dự án đã thông báo sẽ bồi thường cho những minh văn không thành công.

Cơ chế hoạt động của stablecoin $bitUSD

Cơ chế hoạt động của $bitUSD giống như $DAI, trước tiên người dùng sẽ thế chấp thừa, sau đó trên L2, bitSmileyDAO sẽ nhận thông tin từ oracle và tiến hành xác thực đồng thuận, rồi gửi thông tin Mint bitRC-20 đến mạng chính BTC.

Logic thanh lý và mua lại cũng tương tự như MakerDAO, thanh lý được thực hiện theo hình thức đấu giá Hà Lan.

Tiến độ dự án & Cơ hội tham gia

bitSmiley sẽ ra mắt vào ngày 1 tháng 5 năm 2024 tại Bit