Bóng ma chủ nghĩa bảo hộ thương mại tái xuất hiện, nền kinh tế toàn cầu và thị trường tiền điện tử đối mặt với thách thức

Gần một thế kỷ trước, Đạo luật Thuế Smoot-Hawley năm 1930 đã gây ra ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu. Đạo luật này, được ban hành với lý do bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, cuối cùng đã biến thành một thảm họa thương mại, làm tăng cường độ nghiêm trọng của cuộc Đại Khủng Hoảng. Ngày nay, bóng ma của chủ nghĩa bảo hộ thương mại lại một lần nữa bao trùm toàn cầu.

Vào tháng 4 năm 2025, Mỹ tuyên bố sẽ tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên 125%, khiến thị trường toàn cầu ngay lập tức rơi vào hoảng loạn. Phía Trung Quốc nhanh chóng phản ứng, cho biết nếu Mỹ tiếp tục chơi trò thuế quan, Trung Quốc sẽ không quan tâm và giữ quyền phản công hơn nữa. Trong khi đó, chính phủ Mỹ đã đề xuất "tạm dừng thuế 90 ngày" cho 75 quốc gia, giảm thuế suất chung xuống 10%, nhưng loại trừ Trung Quốc, Mexico và Canada. Chiến lược thương mại có mục tiêu này không chỉ làm tăng rủi ro tách rời kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ, mà còn khiến thị trường tiền điện tử - lĩnh vực mới của dòng vốn toàn cầu - phải đối mặt với những thách thức mới.

Lời cảnh báo từ lịch sử

Bài học từ Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley vào những năm 1930 thật đáng để suy ngẫm. Vào thời điểm đó, các quốc gia rơi vào vòng xoáy thuế quan trả đũa, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thương mại quốc tế. Chính sách thương mại này, được coi là một trong những chính sách gây hại nhất thế kỷ 20, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cho các nhà quyết định hiện nay: Chủ nghĩa bảo hộ thương mại chưa bao giờ là giải pháp tốt cho các vấn đề kinh tế.

Năm 1930, Quốc hội Hoa Kỳ thông qua đạo luật này, nâng mức thuế nhập khẩu trung bình lên mức cao kỷ lục 59%. Mặc dù mục đích ban đầu là bảo vệ ngành công nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi cuộc Đại Khủng Hoảng, nhưng đã gây ra phản ứng dây chuyền thảm khốc. Các đối tác thương mại chính trên toàn cầu đã tiến hành các biện pháp trả đũa, dẫn đến việc thương mại quốc tế sụt giảm gần hai phần ba trong giai đoạn 1929-1934, kim ngạch xuất khẩu của Hoa Kỳ giảm 70%, và tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu tiếp tục xấu đi. Chính sách này không những không cứu vãn được nền kinh tế Hoa Kỳ, mà còn làm trầm trọng thêm độ sâu và thời gian kéo dài của cuộc Đại Khủng Hoảng.

Phân tích tình hình hiện tại

Cuộc chiến thuế quan vào năm 2025 có sự khác biệt so với những năm 1930. Mỹ dường như đang cố gắng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua "cuộc chiến thuế quan có chọn lọc" - gây áp lực lớn lên Trung Quốc, trong khi tạm thời nới lỏng thái độ đối với hầu hết các quốc gia. Chiến lược "phân hóa và tan rã" này có vẻ thông minh, nhưng thực chất tiềm ẩn rủi ro.

Với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc không còn là quốc gia yếu kém trong thương mại như vào những năm 1930. Đối mặt với quyết định tăng thuế của phía Mỹ, Trung Quốc chọn cách "không quan tâm" và xử lý lạnh, đồng thời tăng tốc thực hiện kế hoạch "giảm phụ thuộc vào đô la Mỹ". Sự kiên định trong chiến lược này cho thấy, một cuộc chiến thương mại mới có thể không phát triển thành cuộc chiến toàn diện như những năm 1930, mà sẽ là một cuộc chiến tiêu hao kéo dài hơn.

Thị trường tiền điện tử phản ứng

Thị trường tiền điện tử cực kỳ nhạy cảm với sự biến động tính thanh khoản toàn cầu. Chính sách thuế quan của chính phủ Mỹ đã gây ra sự biến động mạnh mẽ trên các thị trường tài chính toàn cầu, và thị trường mã hóa cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Giá Bitcoin đã giảm từ 83,500 đô la xuống 74,500 đô la, trong khi Ethereum giảm mạnh hơn, từ 1,800 đô la xuống 1,380 đô la, tổng giá trị thị trường của các loại tiền điện tử khác đã giảm hơn 40%.

Tính thanh khoản của thị trường rõ rệt thu hẹp, dòng vốn tháng của Bitcoin giảm mạnh từ đỉnh 100 tỷ USD xuống còn 6 tỷ USD, trong khi Ethereum chuyển sang dòng ra ròng 6 tỷ USD. Mặc dù có sự bán tháo quy mô lớn, nhưng khi giá giảm, quy mô thua lỗ dần thu hẹp, điều này có thể có nghĩa là áp lực bán trong ngắn hạn đang có xu hướng cạn kiệt.

Về mặt kỹ thuật, mức 93.000 đô la trở thành ngưỡng kháng cự chính cho việc Bitcoin lấy lại động lực tăng giá, trong khi khoảng 65.000-71.000 đô la là vùng hỗ trợ cốt lõi mà phe bò phải giữ. Thị trường hiện đang ở giai đoạn quan trọng, nếu phá vỡ mức hỗ trợ, có thể dẫn đến sự điều chỉnh mạnh mẽ hơn.

Kết luận

Thị trường tiền điện tử trong cuộc chơi kinh tế toàn cầu này vừa là người chịu đựng thụ động, vừa là yếu tố tiềm năng của sự thay đổi. Khi tình hình quốc tế căng thẳng và hệ thống tiền tệ toàn cầu bất ổn, các nhà đầu tư có thể sẽ chú ý nhiều hơn đến những hình thức lưu trữ giá trị số hiếm hoi, toàn cầu và không bị kiểm soát bởi một chính phủ nào. Có lẽ, chính vào lúc uy tín của trật tự cũ bị xói mòn bởi các cuộc chiến thương mại, hạt giống của hệ thống kinh tế mới đang âm thầm nảy mầm.